2016-08-15.
Kolejne kalendarium. Ważne dla historii cywilizacji człowieka, smutne, zabawne lub po prostu ciekawe wydarzenia. Oto one:
12 sierpnia
Maszyna do szycia Singera. Babcia autora miała taką samą.
1851 – Isaac Singer opatentował maszynę do szycia.
1887 – W Wiedniu urodził się Edwin Schrödinger, twórca mechaniki kwantowej. Zaczął tworzyć prace z dziedziny fizyki dość późno – po trzydziestce. Ale i tak dostał Nobla. A „kot Schrödinger”, który trochę żyje, a trochę jest martwy – fascynuje fizyków do dziś…
1953 – Kompletna niespodzianka dla całego świata: ZSRR eksplodował pierwszą swoją bombę wodorową.
13 sierpnia
1814 – W Szwecji urodził się Anders Angström który w 1862 roku odkrył obecność wodoru na Słońcu. Był pionierem spektroskopowych badań nieba. Jego imieniem nazwano w 1905 roku maleńką jednostkę długości – jedną dziesięciomiliardową metra.
1844 – W Szwajcarii urodził się Johann Friedrich Mischer, odkrywca kwasów rybonukleinowych (takie kwasy, to słynne DNA i RNA). Odkrył je w ropie w zranieniach.
1865 – W Wiedniu zmarł w wieku 47 lat odkrywca metody zapobiegania gorączce połogowej, który wprowadził do medycyny antyseptykę – Ignaz Phillip Semmelweis.
14 sierpnia
1457 – Tego dnia zakończono druk pierwszego w historii naszej cywilizacji wydawnictwa, opatrzonego dokładną datą. Był to psałterz, który w Moguncji w Niemczech wydrukowali Johann Fust i Peter Schöffer
1860 – Louis Pasteur i jego asystent Emil Duclaux obalili doświadczalnie teorię samorództwa, twierdzącą, że życie bakteryjne może powstać „samo z siebie”, na przykład w powietrzu. W ich eksperymencie okazało się, że bakterie pojawiają się w naczyniach, które miały swobodny dostęp do powietrza ulicznego, zaś nie pojawiają się – w naczyniach sterylnie zamkniętych w laboratorium – też zawierających powietrze, tylko czyste.
1886 – W Toronto urodził się wielki kanadyjski fizyk, Arthur Jeffrey Dempster, odkrywca uranu 235, podstawowego paliwa w pierwszej bomby atomowej, konstruktor spektrografu masowego. Dwa pierwsze stopnie (BSc i MSc) uzyskał w Kanadzie, doktorat robił w USA, gdzie też pracował i zmarł w 1950 roku
15 sierpnia
1892 – w Dieppe, we francuskiej rodzinie książęcej przyszedł na świat Louis de Broglie, jeden z największych fizyków w historii, twórca teorii o falowej naturze materii. W 1929 roku otrzymał za to nagrodę Nobla. Jego prapradziad został zgilotynowany w czasach Wielkiej Rewolucji.
Więzienie w Clairvaux, w którym siedzi Carlos
1994 – Po 20-letnim pościgu ujęto w Chartumie i natychmiast przewieziono do Francji najsłynniejszego terrorystę świata, Carlosa „Szakala”. Naprawdę nazywał się Ilich Ramirez Sánchez, jest Wenezuelczykiem, ma obecnie 67 lat. Otrzymał podwójne dożywocie.
1994 – Tego samego dnia fizjolog Kenneth Carter przedstawił na sympozjum Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego raport dowodzący, że paląca papierosy dorastająca młodzież 18 razy częściej od niepalących popełnia samobójstwa. Nie oznacza to oczywiście, że palenie jest przyczyną samobójstw, ale wiąże się ono nadspodziewanie często z utajoną depresją.
16 sierpnia
1821 w Anglii urodził się Arthur Cayley, wielki matematyk, twórca bardzo obszernego (i niełatwego) działu algebry oraz najszerszego możliwego rozszerzenia pojęcia liczby, przy którym zachowują się podstawowe właściwości rachunków, tzw. „oktaw Cayleya”. Był nie tylko matematykiem – uchodził także za wybitnego prawnika, był również uznanym językoznawcą i obrońcą praw kobiet.
1904 – W USA urodził się biochemik Wendell M. Stanley. W 1946 roku został współlaureatem nagrody Nobla za wyodrębnienie wirusa w czystej postaci.
1896 – Pamiętacie westernowy serial „Bonanza” sprzed paru dziesiątek lat? Otóż słowo „bonanza” wywodzi się od nazwy zatoki Bonanza na Yukonie, gdzie właśnie tego dnia odkryto złoża złota. I zaczęło się…
17 sierpnia
René Descartes (Kartezjusz) i królowa Kyistina
1648 – Sławny filozof i matematyk Kartezjusz uciekł z Paryża z powodu rozruchów na tle religijnym i znalazł schronienie w Szwecji, pod opieką młodziutkiej królowej Krystyny. Został jej nauczycielem, co się dla niego fatalnie skończyło: Krystyna lubiła lekcje bladym świtem i uczony – idąc na kolejne posiedzenie tak wcześnie i w zimnie – zaziębił się i zmarł.
1771 – Tego dnia w swoim laboratorium w Leeds w Anglii Joseph Priestley włożył gałązkę mięty do zasobnika z powietrzem, w którym paliła się i zgasła świeca (co oznaczało, że w zasobniku już nie ma tlenu). W dziesięć dni później świeca dała się znowu zapalić. W ten sposób Priestley dowiódł, że rośliny produkują tlen.
1893 –Urodził się w Berlinie Walther Noddack, chemik, odkrywca ostatniego (innych już nie ma) pierwiastka niepromieniotwórczego – renu.
18 sierpnia
1838 – Z Norfolk w Wirginii wyruszyła w podróż dookoła świata – zakończoną wielkim sukcesem – pierwsza wielka ekspedycja oceanograficzna (flotylla sześciu statków) w całości finansowana przez rząd USA. Dowodził 40-letni wówczas porucznik Charles Wilkes, jeden z najsłynniejszych w historii amerykańskich podróżników i badaczy.
1872 – Ukazał się pierwszy w USA katalog firmy wysyłkowej. Była to zawierająca spis cen, bez ilustracji, kartka papieru. Ów „katalog” wydał Aaron Montgomery Ward. Interes poszedł dobrze – w następnym roku katalog liczył już 4 strony i zawierał 400 pozycji. W 1904 roku, w 32 lata później, katalog firmy Ward ważył niemal 2 kilogramy…
1931 – Niejaki Henry F. Bosenberg z Nowego Brunszwiku w New Jersey otrzymał pierwszy w USA patent na… roślinę. Był to nowy gatunek róży o nazwie New Dawn.
Wyszperał
Bogdan Miś
Panie Bogdanie, co to znaczy:
“odkrywca ostatniego (innych już nie ma) pierwiastka niepromieniotwórczego – renu.”
Ostatniego wedlug jakich kryteriow? Liczby atomowej, na pewno nie (dla renu Z = 75, ostatni stabilny pierwiastek to olow, Z = 82, choc do niedawna uwazano, ze bizmut, Z = 83). Moze pod zwgledem daty odkrycia, ze zaden z po nim odkrytych pierwiastkow nie ma stabilnego izotopu?
Drobne uściślenie: z uranu 235 była pierwsza bomba A użyta “zgodnie z przeznaczeniem”, to znaczy, jako bomba do zabijania wielkiej liczby ludzi i do powodoawnia ogromnych zniszczeń. Czyli bomba A zrzucona na Hiroszimę. Ale pierwsza w ogóle kiedykolwiek odpalona bomba jądrowa — w teście nazwanym “Trinity”, przeprowadzonym w Nevadzie — miała ładunek tylko z plutonu (239, z drobnymi domieszkami izotopu 241 — jesli nie brać pod uwagę galu, który dodawano do plutonu, żeby uczxynic obróbkę nieco łatwiejszą — czysty pluton bowiem bardzo niechętnie poddaje sie jakiejkolwiek obróbce). Bomba zrzucona na Nagasaki była też plutonowa, była identyczną kopią tej odpalonej w Nevadzie.
.
Ukłony, Tomek Giebułtowicz (absolwent “Hożej”, czyli Fizyki na UW, rok 1968 — dziś w “najdalej na zachód wysuniętej placówce uczelnianej” ze wszystkich absolwentów Hożej, 123 stopnie i 16 minut długosci zachodniej).
Gal dodaje sie do plutonu, zeby ustabilizowac jedna z jego wielu faz alotropowych (faze delta). W rzeczy samej, faza ta jest najlatwiejsza w obrobce, ale ma tez wiele innych zalet, np. taka, ze poddawana cyklom termicznym nie tworzy bąbli i nie kruszy sie. https://en.wikipedia.org/wiki/Plutonium%E2%80%93gallium_alloy
A nikt z Hożej nie wyladowal na Alasce ani Hawajach (ja osobiscie nie z Hożej a z Pasteura / Chemia UW)?
JRK: nie wiem o nikim z Alaski lub z Hawajów, ale nie zmartwiłbym się, gdyby ktoś taki sie pojawił. No bo ile można samotnie tkwić na “wysuniętej placówce”? Już bym chętnie zszedł z tej placówki, to już w końcu 21 lat….