Stanisław Obirek: Antysemityzm 20232 min czytania

01.05.2023

Reakcje na wywiad profesor Barbary Engelking nie milkną. Role są wyraźnie rozpisane a hasło do prawomyślnej i prorządowej dali premier i minister jako i cerber prorządowych mediów.

Sporo już się ukazało tekstów i listów popierających prof. Engelking. Są też głosy „rozsądne”, które niby są przeciw rządowej histerii, ale wyrażają też zniecierpliwienie „wywlekaniem tych spraw”. Najbardziej elokwentna okazała się Katarzyna Sadło, znana bardziej jako Kataryna. Oto w swoim felietonie 28.04.2023 pod niewinnym tytułem „Polacy, zwykli ludzie” bezpardonowo i ad hominem (a więc wrednie) zaatakowała zasłużoną badaczkę Zagłady polskich Żydów. Otóż zdaniem Sadło:

Barbara Engelking jest tak antypatyczną i pozbawioną wrażliwości postacią, że gdyby istniała tylko na Twitterze, ktoś mógłby uznać ją za fikcyjne konto stworzone przez kogoś, komu bardzo zależy na pielęgnowaniu wzajemnej wrogości między dwoma ciężko doświadczonymi wojną narodami. Trudno bowiem uznać, że kolejne wywiady pani profesor służą edukacji historycznej społeczeństwa czy nawet tylko zrozumiałemu przebijaniu nadmiernie nadętego balonika narodowej dumy. Nawet o trudnych sprawach można mówić z delikatnością i poszanowaniem wrażliwości obu stron. Można, ale Engelking nie uważa, że trzeba. Nawet jeśli jej aktywność jest przeciwskuteczna i wywołuje w najlepszym razie niechęć, a w dużo gorszym – histerię przechodzącą w agresję.

Zacytowałem dłuższy fragment felietony Kateryny bo jest w nim wszystko, co typowe dla polskiego antysemityzmu, który wszak podlega ewolucyjnym zmianom. Wyznacza je rytm ważnych tekstów. Myślę o trzech.

Najpierw o artykule Jerzego Turowicza z 1957 roku ogłoszonym w „Tygodniku Powszechnym”, zatytułowanym po prostu „Antysemityzm”. Dla chętnych dodam, że dostępny online na stronie TP. Potem w 1960 pisał o tym Tadeusz Mazowiecki na łamach „Więzi” (był to referat wygłoszony dla KIK-u w Krakowie) w eseju „Antysemityzm ludzi łagodnych i dobrych”, też do odnalezienia na stronie „Więzi”. Wreszcie w 1987 Jan Błoński, opublikował swój żywo dyskutowany esej „Biedni Polacy patrzą na getto” (można go przeczytać online na stronie „Gazety Wyborczej”).

Może nadszedł czas by coś napisać na ten temat w 2023 roku. Bo przecież dzisiaj o tym, co się działo w stosunkach polsko-żydowskich nie tylko przed wojną, czy bezpośrednio po wojnie wiemy znacznie więcej niż do wiedzieli Turowicz, Mazowiecki i Błoński. Ale jak widać można nie tylko nadal wygłaszać z marsową miną groźby pod adresem zasłużonych historyków (a co gorsza zdobywać takimi groźbami poklask gawiedzi, a nawet spotykać się ze znacznie groźniejszymi „pouczeniami rozsądnych” publicystów).

Warto więc temat podjąć i zastanowić się nad źródłami długiego trwania antysemityzmu, który dzisiaj przybiera nowe wcześniej nieznane formy.

<strong>Stanisław Obirek</strong>
Stanisław Obirek

 (ur. 21 sierpnia 1956 w Tomaszowie Lubelskim) – teolog, 
historyk, antropolog kultury, profesor nauk humanistycznych, profesor zwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego, były jezuita.

Prof. Obirek pisał niedawno m.in…

 

12 komentarzy

  1. Kuba 01.05.2023
    • Andrzej Koraszewski 02.05.2023
      • Darek 05.05.2023
  2. Stanislaw Obirek 01.05.2023
  3. ohir 01.05.2023
  4. Piotr 02.05.2023
  5. slawek 03.05.2023
  6. Stanislaw Obirek 03.05.2023
  7. Kuba 07.05.2023
  8. j.Luk 08.05.2023
  9. Senex. 11.05.2023
  10. justi 21.06.2023