05.07.2024
Majsterkowicz
Proces palenia może powstać tylko wtedy, kiedy występują jednocześnie trzy czynniki: materiał palny, tlen oraz źródło ciepła. Skład otaczającego nas powietrza zawiera około 21% tlenu i dlatego źródło ciepła o temperaturze wyższej od temperatury zapalenia materiału palnego może zapoczątkować proces palenia.
Gazy palne zalicza się do tworzących z powietrzem – przy dowolnej temperaturze – mieszaniny wybuchowe. Np. na budowach czy podczas remontów mieszkań spotyka się zazwyczaj trzy rodzaje gazów. W zależności od ich gęstości względnej w stosunku do powietrza zalicza się je do gazów unoszących (przykładem wodór), tworzących smugi (np. acetylen) i opadające, ścielące się (np. propan butan). Ze względu na te swoje właściwości gazy stanowią najniebezpieczniejsze materiały palne, charakteryzujące się łatwym zapaleniem, szybkością rozprzestrzenienia pożaru, groźbą gwałtownego wybuchu.
Należy pamiętać, że podłączeń, czyszczenia palników i wszelkich napraw domowych kuchenek gazowych, czy to na gaz ziemny, czy propan butan z butli, może dokonywać tylko uprawniony technik do wykonywania takich czynności. W razie konieczności zlecenia mu takich prac zawsze należy sprawdzać jego legalizacje zawodowe.
Drugą, bardzo niebezpieczną grupą materiałów, są ciecze łatwo zapalne. Wszelkie ciecze mające temperaturę zapłonu poniżej 210 C znajdują się w pierwszej klasie niebezpieczeństwa pożarowego. Ciecze mające temperaturę zapłonu w granicach 21 do 550 C włącznie należą do drugiej grupy klasy niebezpieczeństwa pożarowego. Do trzeciej grupy zaliczają się ciecze mające temperaturę zapłonu w granicach od 55 do 1000 C.
Pary cieczy łatwo zapalnych w stopniach zależności od gęstości względnej w stosunku do powietrza, podobnie jak gazy, uważa się za opadające, ścielące się i pełzające.
Każde palne ciało stałe, zanim ulegnie zapaleniu, musi zostać podgrzane do określonej temperatury, w jakiej następuje wydzielenie się palnych produktów gazowych. Najbardziej podatne na zapalenie są ciała stałe w stanie włóknistym lub rozdrobnionym. Pyły, przy określonych stężeniach mieszaniny są nawet wybuchowe. W czasie takich eksplozji wydzielają się bardzo duże energie. Nie bez kozery więc należy np. dbać o okresowe czyszczenie szybów i kanałów kominowych (również tylko przez osoby uprawnione do wykonywania takich zleceń).
Pożar powstaje, gdy temperatura źródła ciepła przekracza granicę temperatury zapalenia materiału palnego i ciepło to oddziałuje bezpośrednio na materiał palny. Ponadto ilość oddziałującego ciepła powinna wystarczyć do nagrzania materiału palnego w takim stopniu, aby nastąpiło jego zapalenie. Najwięcej pożarów powstaje na skutek złego stanu urządzeń elektrycznych, wadliwej ich budowy, nieodpowiedniego ich użytkowania oraz niewłaściwej konserwacji, zwłaszcza dokonywanej nie przez osoby uprawnione do takich czynności.
Do najczęściej spotykanych przyczyn pożarów na budowach i w mieszkaniach z tej grupy wymienić należy przeciążenia i zwarcia w instalacji elektrycznej, spowodowane włączeniem do jednego gniazda zbyt wielu odbiorników, także montowanie puszek rozdzielczych gniazd wtykowych lub przełączników na drewnianych konstrukcjach bez podkładek z materiału niepalnego, również nieprawidłowe łączenie (skręcanie, zaginanie) przewodów. Dalej: przyłączanie przenośnych silników za pomocą nieodpowiednio dobranych przewodów pod względem ich wymaganej średnicy, układanie przewodów elektrycznych na podłożu łatwo zapalnym, samowolne reperowanie bezpieczników, sytuowanie żarówek w pobliżu materiałów palnych, korzystanie z obluzowanych gniazd wtykowych, powodujących nadmierny pobór energii elektrycznej, prowadzący do silnego nagrzewania się przewodów…
Andrzej Markowski-Wedelstett
