07.04.2023
W przypadku nawet wyjątkowej szczupłości obejścia budynku na poziomie jego posadowienia istnieje sposób, aby niezbyt przestronna przestrzeń mogła być miejscem, gdzie można się oddawać sympatycznym zainteresowaniom – uprawie rzadkich gatunków i odmian roślin.
Tworzenie ogrodu na dachu lub na tarasie powinno się planować – najlepiej – jeszcze w fazie projektowej domu, ale niekoniecznie. Jeżeli dach już użytkowanego domu jest płaski lub o niewielkim spadku, a jego konstrukcja nośna pozwala na dodatkowe obciążenia (znaczne), można z powodzeniem przystąpić do założenia ogrodu na jego powierzchni.
Należy pamiętać, aby konstrukcję dachu użytkowanego – przed przystąpieniem do planowania na nim założenia ogrodu – poddać opinii uprawnionego konstruktora budowlanego (wymagania Prawa Budowlanego).
Główną ideą ogrodu na dachu, poza stworzeniem trwałej przestrzeni życiowej dla roślin i zwierząt oraz użytkowej dla domowników, jest zabezpieczenie funkcji przykrycia budynku, takich jak szczelność, odprowadzanie nadmiaru wody, osłona termiczna, akustyczna itp.
Ważną częścią systemu są warstwy ochronne – składające się z odpowiednich włókien i membran, zabezpieczających pokrycie dachowe przed przerastaniem korzeni i – właściwe technicznie drenaże. Na warstwie drenującej, oddzielonej włókniną filtracyjną, układa się wegetacyjne podłoże dachowe dla roślin, złożone częściowo z kompostu i grysu dolomitowego. Podłoże to jest magazynem wody i źródłem substancji odżywczych dla roślin.
Poza względami ekologicznymi i estetycznymi budowa ogrodu na dachu ma istotny walor ekonomiczny: mimo większych kosztów prawidłowo wykonane pokrycie dachowe w najnowszych technologiach, tzw. zielonego dachu należy do najtrwalszych i długowiecznych.
Ogród na dachu m.in.: zapobiega nadmiernemu jego nagrzewaniu, chroni warstwy pokrycia dachowego przed wpływami mrozu, zmniejsza amplitudę temperatury, powodującą mikropęknięcia materiału konstrukcyjnego dachu, zwiększa ochronę przed pożarem, polepsza współczynnik izolacji termicznej, zmniejsza poziom hałasu i poprawia mikroklimat w pomieszczeniach, stwarza możliwość uzyskania dodatkowych terenów zielonych, polepsza wygląd krajobrazu…
Technologia „zielonego dachu” obejmuje wszystkie możliwości zastosowań. Na dachu może się znaleźć zarówno ogród z drzewami i krzewami o różnym ukształtowaniu terenu, zwykły miejski trawnik z oczkiem wodnym lub dzika, leśna łąka. Dzięki asortymentowi rozwiązań technicznych systemy „zielonego dachu” są w stanie zagospodarować roślinnością nawet typy dachów mocno stromych.
Pierwszą warstwą izolacyjną, układaną na konstrukcji dachu, powinno być elastyczne pokrycie nowej generacji. Nie może się ono łamać, pękać, kruszyć, rozdzierać. Powinno mieć gwarancję niezmiennej trwałości na okres kilkudziesięciu lat. Podstawą systemu jest szereg mat drenujących, wykonanych z tworzyw sztucznych. Dodatkowo się stosuje strukturalną włókninę drenującą, zastępującą tradycyjne materiały mineralne (grys, żwir itp.), niewymagającą wydolności odprowadzania wody dodatkowymi elementami (rury). Włókniny takie mają kilkakrotnie większe możliwości akumulacji wody, a charakteryzując się mniejszym ciężarem nie wymagają nadmiernie solidnego stropu.
Wysoką jakość systemu nowej generacji warstw podłoża ogrodów na dachach, oprócz mat drenujących, zapewniają np. maty gromadzące wodę, wykonane ze specjalnej wełny higroskopijnej, membrany, zabezpieczające bitumiczne pokrycia przed przerastaniem korzeni, dachowe, tzw. podłoża wegetacyjne oraz inne akcesoria i systemy odwodnień, zależne od założeń projektu danego ogrodu.
Firmy, prowadzące sprzedaż systemów „zielony dach” oferują nie tylko profesjonalne doradztwo, ale i kompleksowe wykonawstwo. Np. urządzenie ogrodu na dachu w formie zazielenienia intensywnego niskiego obejmuje sadzenie wszystkich rodzajów roślin: bylin, krzewów i tworzenie trawników. Stosowane rośliny powinny być mało wymagające co do pielęgnacji oraz regularnego zapotrzebowania w wodę i substancje odżywcze.
Rozwiązanie systemowe takiego ogrodu powinno się składać z następujących warstw ułożonych na stropie dachu, w ogólnej kolejności:
- paroizolacja,
- termoizolacja,
- hydroizolacja (jednowarstwowa membrana, np. APDM PRELASTI – gr. 1,2 mm lub dwuwarstwowa z papy polimerowo-asfaltowej),
- włóknina ochronna, polipropylenowa, gr. 4,3 mm, o ciężarze 350 g/m2, gromadząca 31 l/m2 wody,
- filtr drenujący: płyta polietylenowa o wydajności zgodnej z DIN4095, maks. obciąż. 200 kN/m2 i ciężarze ok. 2,2 kg/m2,
- warstwa wegetatywna: stabilizowane podłoże glebowe, spełniające wymagania wegetatywne roślin, o odpowiednim doborze składników oraz wyważonym stosunku części organicznej do mineralnej, odporne na zaprószenie ognia (od góry), mrozoodporne (np. DPW-I o składzie: kruszywo dolomitowe, kompost FLORADECK, kwaśny torf w dostawie luzem lub w workach po 50 kg).
Andrzej Markowski-Wedelstett
