Andrzej Markowski-Wedelstett: Oczko wodne5 min czytania

15.06.2023

Woda w ogrodzie działa bardzo pozytywnie na nasze zmysły: dotyk, wzrok, słuch, nawet smak i węch. Estetyka jej otoczenia, zwykle bogata w roślinność, i w przypadku zastosowania kaskady rytmiczna, spokojna, przynosi w dynamice delikatnych dźwięków wypoczynek i wyciszenie nadmiernych emocji.

Staw dostarcza korzyści nie tylko natury estetycznej: można się oddać hodowli ozdobnych ryb i roślin wodnych. Oczko wodne przyciąga mnóstwo różnych gatunków ptaków i wiele owadów. Odpowiednio zaprojektowana architektura ogrodu wokół zbiornika rychło się staje wyjątkowo atrakcyjnym ekosystemem, w jakim człowiek może się poczuć częścią, elementem otaczającej go przyrody.

Oczko wodne nie powinno się znajdować na tyłach budynku, chyba że dom jest usytuowany na obrzeżu posesji, a jej część rekreacyjna obejmuje teren niegraniczący z frontową fasadą. Wielkość lustra wody powinna harmonizować z wymiarami obiektu budowlanego, odległością od niego, obszarem działki i jego ukształtowaniem.

Najbardziej estetycznie gustowne oczka mają podłużną nieregularną obłą powierzchnię, kształtem są zbliżone do naturalnych. Jeżeli w zbiorniku jest przewidziana całoroczna hodowla ryb, jego średnia głębokość powinna wynosić minimum 110 cm, a miejsce najgłębsze od lustra wody musi być usytuowane na co najmniej 150 cm.

Im mniejsza działka, tym bardziej trzeba się wystrzegać masywnych elementów wystroju otoczenia zbiornika, np. szerokiego obramowania betonowo kamieniarskiego wokół stawu, dużych murków oporowych, czy szerokich ścieżek, wyłożonych sporych wymiarów płytami, w jaskrawych kolorach.

Pod oczko wodne można wykorzystać np. dół po wykopanym piasku, zużytym podczas budowy domu. Gruntem, wydobytym ze specjalnie wykonanego zagłębienia, warto urozmaicić ukształtowanie ternu wokół przyszłego stawu.

Do wykonania niewielkiego i najprostszego w budowie oczka wodnego wystarczy zakupienie wybranego z wielu rodzajów w kształcie i koloru, dostępnego w marketach ogrodniczo-budowlanych, specjalnego zbiornika z tworzywa lub dwuwarstwowa folia gr. 0,8 mm (w jednym kawałku). Taki zbiornik wkopuje się w przygotowany uprzednio dół. Folię natomiast układa się w wykonanym zagłębieniu gruntu. Wystające na jego obrzeżu zakłady folii przysypuje się czystym piaskiem i żwirkiem, utwierdzając je większymi lub mniejszymi kamieniami polnymi.

Natomiast chcąc uniknąć niebezpieczeństwa przydennego przedziurawienia bądź co bądź delikatnej folii przez zwierzęta poruszające się pod powierzchnią gruntu (np. krety) lub rosnące korzenie krzewów i drzew, należy do zrealizowania zbiornika użyć solidniejszego tworzywa. Potrzebne wtedy będą takie materiały, jak tkanina geotechniczna, siatka zbrojeniowa (np. tzw. Ledóchowskiego, podtynkowa), cement marki 45 + piasek gruboziarnisty – do wykonania masy betonowej, środek uszczelniający do betonu, niepozwalający poprzez jego warstwę przesączać się wodzie, pręty zbrojeniowe 8 mm – do wzmocnienia opaski przybrzegowej stawu, deski do szalowania, paski sklejki lub innych płyt drewnopodobnych do konstrukcji kształtu dna, kamienie polne, albo rzeczne otoczaki – do zewnętrznego uzbrojenia opaski zbiornika, do wykonania ewentualnych murków oporowych, obramowań ciągów komunikacyjnych, względnie innych elementów uatrakcyjniających walory estetyczne otoczenia stawu – w zależności od potrzeby.

Nie obejdzie się bez zgromadzenia koniecznych narzędzi. Potrzebne będą najniezbędniejsze: szpadel, łopata, przyrząd do utwardzania gruntu, młotek, poziomnica, przecinak do drutu, piłka do metalu, wiadro, kielnia, ostra szczotka, sznurek, nóż monterski, wąż ogrodowy, okulary ochronne (stosowane podczas przesypywania cementu i jego mieszania z piaskiem oraz cięcia piłą prętów stalowych). Należy przygotować apteczkę podręczną, zawierającą środki dezynfekujące i opatrunkowe.

Po wybraniu gruntu i ukształtowaniu dna trzeba je utwardzić (ubić) i wyłożyć wszystkie jego powierzchnie tkaniną geotechniczną, pasami, na ok. piętnastocentymetrowe zakłady. Potem można przystąpić do wykonania z prętów zbrojeniowych szkieletu opaski-obramowania zbiornika i – z desek – zewnętrznego szalowania. Wielokrotnie, w trakcie robót, trzeba sprawdzać wskazaniem poziomnicy sytuowanie wysokości jego różnych elementów.

Mocowanie siatki zbrojeniowej dna rozpoczyna się od strony prętów obramowania zbiornika. Rozkłada się ją pasami, na zakłady, po powierzchniach dna uprzednio pokrytego geowłókniną. Przytwierdzoną szpikami (w kształcie litery U) do podłoża siatkę zarzuca się warstwą – grubości ok. 2 cm – mieszanki betonowej wykonanej w proporcji obj. cementu do piasku 1:3 i wody z dodatkiem środka uszczelniającego beton.

Po utwardzeniu się betonu (nie wolno dopuszczać do gwałtownego postępowania tego procesu skrapiając jego warstwę wodą), na jego powierzchnię trzeba narzucić drugą powłokę zaprawy, również zbrojąc ją siatką. Takich warstw powinno być co najmniej trzy. Należy, przy wykonywaniu tych czynności, pamiętać o zasadzie łączenia ze sobą powierzchni betonowych: mokre na mokre! Przed nakładaniem i rozprowadzaniem nowej warstwy, poprzednią – już utwardzoną – trzeba polać wodą. Tylko przestrzegając wspomnianej zasady otrzyma się beton wystarczająco szczelny i odporny na działania mechaniczne, termiczne i chemiczne. Za każdym rozprowadzaniem kolejnej warstwy betonu po dnie oczka również musi przybywać jego zaprawy na zbrojeniu opaski zbiornika, stanowiącej jej wewnętrzne szalowanie. Po wylaniu betonu między ścianki szalunku, w tężejącą, górną powierzchnię jego masy można powtykać różnej wielkości otoczaki.

Do chwili zakończenia budowy zbiornika musi upłynąć ok. czterech tygodni zanim będzie można przystąpić do jego zasadniczego zagospodarowania: napełnienia wodą i umieszczenia roślinności (najlepiej w specjalnych koszach) na różnych wysokościach dna. Do tego czasu warto ostatecznie uporządkować otoczenie stawu, położyć nawierzchnie wytyczonych dróg, uzupełnić zakrzewienie i uatrakcyjnić nadbrzeże, np. murkami oporowymi, czy kształtnymi głazami…

Atrakcyjną inaugurację spędzania czasu w pobliżu oczka wodnego warto urozmaicić wspólnym z przyjaciółmi smakowitym grillowaniem. I dlatego w kolejnym odcinku będzie wszystko o grillu.

Andrzej Markowski-Wedelstett