Domek na działce
18.05.2023
Odwiedziny wiosną terenu ogródka działkowego, bywa, mogą przysporzyć przykrych refleksji na temat upływającego czasu. Doznaje się ich najczęściej w przypadku konstatacji – po okresie jesienno-zimowym – uszkodzeń i zniszczeń w przestrzeni stojącego na działce domku. Zdarza się, że po nadmiernych ulewach, śnieżycach i wichurach trzeba przystąpić do remontu, a bywa, że i do kompletnej odbudowy naszego działkowego pałacu.
Trzeba się wtedy zastanowić co i jak należy w nim naprawić lub zbudować od nowa. Jakimi materiałami? Zlecając prace fachowcom? A może zabrać się do robót naprawczo-budowlanych samemu? Prace remontowo-budowlane przy domku ogródkowym nie wymagają specjalistycznego przygotowania, a ich pozytywnymi, niebanalnymi skutkami, mogą być oszczędność (wysokie koszty usług zlecanych) i satysfakcja z osiągniętego przez siebie celu.
Oceniwszy po jesienno-zimowej aurze zastane zniszczenia domku działkowego, decydując się na jego remont, rozbudowę, czy budowę od nowa i zastanawiając się nad wyborem materiału do wykonania takiej pracy, należy wziąć pod uwagę jego cechy fizyczne: masę, jednostki objętości i rodzaj struktury (porowatość, zdolność do wchłaniania wody). Zdolność do przenoszenia naprężeń od obciążeń zewnętrznych przy ściskaniu, zginaniu czy też ścinaniu określają cechy mechaniczne materiału. Ważna jest też odporność materiału na oddziaływanie warunków zewnętrznych – podatność na korozję i starzenie się charakteryzuje zespół cech chemicznych. Poznanie uwarunkowań technicznych materiałów pozwala na prawidłowy remont lub zaprojektowanie i skonstruowanie nowego domku.
Mur
Mur jest pionowo ustawioną płytą, wykonaną z elementów najczęściej połączonych lepiszczem w zespół monolitowy, którego wymiary, czyli grubość, długość i wysokość wynikają z formatu cegły, bloczku, odlewu i grubości spoin. Ważna jest jego odporność na korozję oraz podatność na niszczenie i starzenie się materiałów.
Drewno
Jest bardzo zdrowym, ciepłym i – wbrew pozorom – dość trwałym materiałem budowlanym. Wymaga jednak szczególnej staranności i odpowiedniego zabezpieczenia (impregnacji). Jest podatne na zmiany wilgotności, czynniki atmosferyczne, oddziaływania chemiczne, działanie bakterii. Szkodliwie oddziałują na drewno zawarte np. w deszczach kwasy nieorganiczne, zwłaszcza stężone (siarkowy i azotowy), i alkalia (mocne zasady nieorganiczne o żrących właściwościach).
Do materiałów drewnianych i drewnopodobnych m.in. należą:
- Deski, kantówka drewniana na belki i słupki o różnych wymiarach i przekrojach,
- listwy wykończeniowe o różnych przekrojach i wymiarach,
- płyty MDF meblowe i HDF, wytrzymałe na wilgoć (na panele ścienne, kasetony, drzwi wewnętrzne…),
- płyty OSB (na ściany, pokrycia dachowe, podłogi…).
- płyty pilśniowe – twarde, półtwarde, miękkie, dziurkowane (na blaty, panele ścienne, izolację termiczną…),
- płyty okładzinowe pilśniowe jedno- i dwustronnie laminowane,
- płyty wiórowe (zawierają kleje szkodliwe dla zdrowia).
Tworzywa sztuczne
Starzenie się materiałów z tworzyw sztucznych polega na ich utlenianiu i odparowaniu. Zjawiska te zachodzą pod wpływem promieniowania słonecznego, zmian temperatury, stopnia wilgotności, zawartości w otoczeniu tlenu i azotu. Na przykład duże i gwałtowne zmiany wilgotności powietrza mogą w niektórych tworzywach wywołać spadek wytrzymałości. Taki materiał warto więc stosować raczej we wnętrzach pomieszczeń.
Żużlobeton
Do najgorszych materiałów budowlanych należy żużlobeton. Jeden z jego składników, żużel, emituje promieniowanie szkodliwe dla środowiska człowieka. Ponadto ma właściwości kumulowania pary wodnej, sprzyjającej rozwojowi trudno zniszczalnych, bardzo niebezpiecznych grzybów domowych.
Cegła
Na rynku jest dostępnych wiele rodzajów cegieł. Ich warianty różnią się właściwościami, zastosowaniem i przeznaczeniem. Można się spotkać z cegłami ceramicznymi, pustakami, wapienno-piaskowymi, czy klinkierowymi. Występują w formach pełnych albo z otworami. Otwory podnoszą walory izolacyjne materiału.
Popularną, ale mało trwałą cegłę wapienno-piaskową (w kolorze białym) produkuje się z wapna, piasku i wody z domieszką cementu. Można jej użyć do ścian wewnętrznych, szczelinowych… Wznoszone z nich ściany zewnętrzne wymagają ocieplenia i dodatkowej ochrony, np. obłożenia deskami elewacyjnymi typu siding.
Pustaki
Pustaki ścienne stosuje się do wzniesienia ścian zewnętrznych i wewnętrznych. W handlu spotyka się najczęściej pustaki typu Alfa, Kontra i Wrocławskie.
Na uwagę zasługują pustaki układane bez użycia zapraw. Produkuje się je z betonu zwykłego lub z gipsu. Mają specjalnie uformowane kanały, które, po ułożeniu pustaków, zalewa się lub zasypuje lekkim materiałem izolacyjnym. Obiekty wznoszone z tych elementów są lekkie i ciepłe, a przede wszystkim tanie ze względu na łatwość i szybkość murowania.
Bloczki betonowe
Wygodny materiał (w bardzo zróżnicowanych wymiarach i kształtach) na wykonanie fundamentu, ale i ścian stojących na nim. Takie bloczki można też stosować jako zamienniki cegły czy kamienia. Ich przystępna stosunkowo cena sprawia, że wznoszenie nimi powierzchni murowych jest bardzo ekonomiczne, co dodatkowo przy braku szalunku i betoniarki, pozwala zaoszczędzić na kosztach ogólnej budowy.
Beton komórkowy
Bloczki z takiego materiału stosuje się głównie do wznoszenia ścian zewnętrznych. Są lekkie i mają dobre właściwości ciepłochronne. Można je obrabiać i przycinać do potrzebnych wymiarów, wiercić w nich otwory i wbijać gwoździe. Ich ujemną cechą jest łatwość wchłaniania wilgoci z powietrza. Wymagają stosowania ochrony przeciwwilgociowej.
Ytong
Dobrym materiałem murowym z betonu komórkowego są bloczki ytong na cienkie spoiny (do 3 mm). Takie mury mogą być stosowane jako ściany przenoszące obciążenia z górnych kondygnacji i od stropów, a także oddziałujące bezpośrednio na obciążenia poziome, jako ściany usztywniające oraz jako ściany wypełniające w konstrukcjach szkieletowych. Można je także stosować do stawiania ścian w częściach podziemnych budynków, ale pod warunkiem użycia należytej izolacji przeciwwilgociowej.
Bloczki ytong mają szerokość równą grubości muru. Podstawowy asortyment jest produkowany z gładką lub profilowaną powierzchnią czołową na pióro i wpust. Materiał ytong posiada doskonały współczynnik przenikania ciepła – wznoszone ściany zapewniają oszczędność na ogrzewaniu oraz są bardzo trwałe.
Zaprawa
Zaprawa murarska stanowi mieszaninę wody i spoiwa z drobnym kruszywem. Jej zadaniem jest „sklejanie” elementów tworzących mur lub licujących ścianę z okładziną w jedną całość. Do wiązania ze sobą tych elementów służą różne odmiany zapraw. Murarz fachowiec sam dobrze będzie wiedział jaką zastosować do wzniesienia danego rodzaju muru. Murarzowi amatorowi radzę kupić w magazynie materiałów budowlanych gotową w swoim składzie, suchą mieszankę materiału wiążącego i z niego, dodając wody, zgodnie z dostarczonym przy zakupie przepisem sporządzić jego właściwą w konsystencji masę. Warto również – chcąc wybrać jak najbardziej właściwy dla planowanego muru rodzaj zaprawy – zasięgać informacji u jej sprzedawcy. Chętnie ich udzieli.
W kolejnym odcinku pozostaniemy w ogrodzie działkowym zastanawiając się nad budową pergoli.
Andrzej Markowski-Wedelstett
