Bogdan Miś: Działo się (41)

2016-09-03.

I znowu wspominamy ważne dla historii cywilizacji człowieka, smutne, zabawne lub po prostu ciekawe wydarzenia, których rocznice przypadają w tym tygodniu. Oto one:

26 sierpnia

1728 – W niemieckiej Alzacji urodził się w rodzinie ubogiego krawca Johann Heinrich Lambert, który w roku 1766 udowodnił, że liczba pi nie jest wymierna. On także stworzył pierwszą metodę dokładnego pomiaru intensywności światła. Niegdyś jednostka luminacji nazywała się właśnie lambert.

1873 W stanie Iowa urodził się wynalazca lampy elektronowej (triody) Lee de Forest. Uzyskał w sumie 300 patentów; można go – z uwagi na triodę właśnie – uważać za ojca radiofonii.

1909 W grocie Combe-Capelle we Francji znaleziono – zachowany w niemal idealnym stanie – szkielet człowieka sprzed 14 tys. lat, tzw. człowieka z Cro-Magnon

27 sierpnia

Augusto Righi

1850 – We Włoszech urodził się fizyk Augusto Righi, który dowiódł, że fale radiowe i świetlne mają te same podstawowe właściwości, przez co ustalił istnienie widma elektromagnetycznego.

1859 – Edwin L. Drake, zwany pułkownikiem (nie miał tego stopnia) odkrył w Titusville w Pensylwanii na głębokości 21 m ropę naftową. Zaczęła się „gorączka naftowa”. W ciągu paru miesięcy wokół pierwszego szybu wyrosło kilkadziesiąt kolejnych. Były to szyby wiercone. Najstarszy na świecie istniejący szyb naftowy znajduje się jednak… w Polsce we wsi Siary pod Gorlicami. Został wykopany ręcznie w 1852 i dał początek wydobyciu ropy naftowej w kopalni założonej przez Stanisława Jabłonowskiego.

1939 – Odbył się pierwszy w historii lot samolotu, napędzanego silnikiem turboodrzutowym. Nie, nie w USA. W Niemczech. Był to Heinkel He 178

28 sierpnia

1850 – Pierwszy kabel telegraficzny w Kanale La Manche został przecięty (celowo) przez rybaków — pewnych, że złowili wypełnione złotem wodorosty. W następnym roku położono nowy mocniejszy kabel. Operację sfinansował Napoleon III.

Scott Carpenter

1965 – Dziewięciu badaczy wprowadziło się do leżącego na dnie oceanu u wybrzeży Kalifornii laboratorium Sealab II. Spędzili w nim miesiąc. Kierownikiem grupy był astronauta programu Mercury, M. Scott Carpenter. Po wyjściu powiedział, że Kosmos wydaje mu się mniej wrogi od oceanu…

1994 – Próbnik Galileo minął asteroidę Ida i odkrył jej satelitę. Jest to pierwszy przypadek obserwacji księżyca asteroidy.

29 sierpnia

1876 – W Loudonville w Ohio urodził się Charles Franklin Kettering. Zrobił ogromny majątek na konstrukcjach dla przemysłu samochodowego. Między innymi to on wynalazł rozrusznik elektryczny.

1904 – W Niemczech urodził się dr Werner Forssman, który dokonał jako pierwszy w historii cewnikowania serca (najpierw własnego!). W 1956 roku dostał za to Nobla z medycyny i fizjologii.

Sealab II

1965 – Tuż przed wodowaniem kapsuły Gemini 5 na oceanie astronauta Gordon Cooper rozmawiał z wysokości 160 km nad Ziemią z M. Scottem Carpenterem, który był wtedy w laboratorium Sealab II, 65 m pod powierzchnią oceanu. Przybył tu – co odnotowaliśmy – poprzedniego dnia.

30 sierpnia

Frankenstein

1797 – Urodziny Mary Wollstonecraft Shelley, autorki powieści o Frankensteinie (przypominamy, że dr Victor Frankenstein to w tej powieści wynalazca słynnego monstrum, nie sam potwór!)

1852 – W Rotterdamie urodził się Jacobus van ’t Hoff, laureat pierwszej w dziejach nagrody Nobla z chemii (w 1901 roku).

1907 – W Cincinnati (Ohio) urodził się John William Mauchly, jeden z ojców komputerów, współtwórca dwóch najsłynniejszych chyba maszyn o nazwach ENIAC i UNIVAC.

31 sierpnia

Kinetoskop – kino dla jednego widza

1887 – Tomasz Edison opatentował kinetoskop – urządzenie do pokazywania ruchomych obrazów.

1900 – Bohaterski czyn żołnierza. W laboratorium Waltera Reeda na Kubie szeregowiec William Dean pozwolił się w celach badawczych ugryźć moskitowi, co do którego była pewność, że przenosi żółtą febrę.

1909 – Narodziny chemioterapii i klęska syfilisu. W swym frankfurckim laboratorium Paul Ehrlich poprosił swego asystenta o zaszczepienie zakażonego syfilisem królika „preparatem 606”, czyli salwarsanem. Owrzodzenia królika natychmiast zaczęły się goić.

1 września

1869 Cleveland Abbe z Cincinnati – wykorzystując raporty telegraficzne z całego kraju – rozpoczął wydawanie codziennych biuletynów meteo. Wkrótce potem zaczęła działać w USA regularna służba meteorologiczna, zaś Abbe był głównym meteorologiem USA do roku 1916.

Folkers

1906 – Urodził się (w USA) chemik Karl August Folkers, który wyizolował jako pierwszy witaminę B₁₂. Jest to jedyny znany lek na niedokrwistość złośliwą.

1923 – Tego dnia zdarzyło się najbardziej niszczycielskie trzęsienie Ziemi w naszych czasach 8,3 w skali Richtera), a prawdopodobnie w całej historii. Zniszczone zostało w 2/3 Tokio i prawie cała Jokohama. W gruzy obróciło się 575 tys. domów, zginęło ponad 105 tys. ludzi.