10.08.2025
Majsterkowicz
Pompa, która służy człowiekowi do dostarczania wody była już znana w starożytnym Egipcie. Dzisiaj mamy do czynienia z coraz doskonalszymi jej odmianami. Zasadą tej maszyny jest wytworzenie różnicy ciśnień między stroną ssawną (wlotem) a tłocznią (wylotem), umożliwiającemu transport cieczy lub osadów w niej się znajdujących. Jej działanie polega na przekazaniu cieczy siły mechanicznej przez tłok, wirnik, albo membranę, w celu jej sprężenia.
Do czerpania wody ze studni używa się pomp ręcznych lub napędzanych silnikiem elektrycznym. Orientacyjna wysokość ssania pomp ręcznych wynosi ok. 7 m. Na potrzeby domu jednorodzinnego stosuje się pompy wydajne, bezpośrednio sprzężone z silnikiem elektrycznym trójfazowym, wyposażonym w tzw. wyłącznik nadmiarowo zanikowy. Zabezpiecza on przed wzrostem lub zanikiem napięcia w jednej z faz. Pompy o mniejszej wydajności są napędzane silnikami dwufazowymi. Komplety tych rodzajów urządzeń są najczęściej wyposażone w rezerwuary, zbiorniki, w jakich zasysana pompą woda zostaje gromadzona w odpowiednim stopniu sprężenia. Wielkość tego stopnia (ilość atmosfer) powoduje w instalacji możliwość stałego utrzymania w niej słupa wody do wymaganej wysokości danej kondygnacji.
Przy zastosowaniu właściwie dobranej pompy wodę konsumpcyjną można pobierać z nawet bardzo głębokich ujęć, studni kręgowych i przewodowych (rurowych), wierconych.
Pierwszą, zasadniczą charakterystyką pompy wygodnej i bezawaryjnej, powinna być jej bezobsługowość. Następna, wykonanie z metali niekorodujących, co zapewnia długoletnią żywotność urządzenia.
Pompy do odprowadzania wody brudnej i ścieków stosuje się w wypadkach zalania piwnic garaży, zbiorników na nie przeznaczonych, np. szamb, kanałów itp. Produkuje się je jako urządzenia przenośne, ale i stacjonarne. Powinny posiadać wyłącznik pływakowy i być zaopatrzone w tzw. klapę zwrotną. Niektóre ich wersje posiadają dodatkowe, opatentowane zabezpieczenie przed zarastaniem. Dobra pompa tego rodzaju jest zdolna przetaczać wodę brudną z zanieczyszczeniami o średnicy do 10 mm.
Pompy do odprowadzania wody deszczowej są stosowane do spłukiwania toalet, podlewania ogrodów, prania… System zagospodarowania wody deszczowej pozwala ograniczyć zużycie drogiej wody konsumpcyjnej. Jej koszt jest podwójny, płaci się bowiem za dostawę wody czystej i za jej odprowadzanie, już przetworzonej w postaci ścieków.
Pompy elektroniczne centralnego ogrzewania wymuszają obieg wody w instalacjach centralnego ogrzewania wyposażonych w zawory termostatyczne. Do ich zalet należy samoczynne dopasowanie się do zmian w instalacjach (np. dławienie się zaworów dopływem wody grzewczej), co chroni zawory przed uszkodzeniem, a także zapobiega powstawaniu dokuczliwych szumów. Zastosowanie tych urządzeń pozwala skutecznie ograniczyć ogrzewanie do niezbędnego minimum i wykorzystać ciepło, jakie powstaje w pomieszczeniach, np. na skutek nasłonecznienia, obecności ludzi, czy włączenia piekarnika… Pompy do ciepłej wody użytkowej (np. wersje z wodomierzem) stosuje się do wymuszenia jej cyrkulacji. Umożliwia to dostępność do niej natychmiast po odkręceniu zaworu. Dobre urządzenia tego rodzaju powinny się charakteryzować bezszelestną pracą i przyrządami zapobiegającymi osadzaniu się w ich wnętrzach kamienia kotłowego.
Dobór pomp polega na wyborze urządzenia o parametrach odpowiednich do potrzeb. Pompa powinna tłoczyć objętość cieczy lub osadów odpowiednią do potrzeb, gdyż tylko to warunkuje jej efektywne wykorzystanie. Transportowane medium należy tłoczyć pod stosownym ciśnieniem (wysokość podnoszenia), co zapewnia dostarczenie go do punktu odbioru pod oczekiwaną szybkością i siłą wypływu. Stąd wniosek, że moc pompy musi być odpowiednio dobrana do pożądanej wydajności i wysokości podnoszenia. Każda bowiem pompa charakteryzuje się przedziałem wydajności i wysokości podnoszenia, w którym może pracować. Jeśli pompuje wodę na maksymalną wysokość, to jej wydajność spadnie i na odwrót. Optymalna wydajność pomp i wysokość podnoszenia zależą od rzeczywistych wymogów eksploatacyjnych wynikających ze specyfiki pompowanej cieczy.
Należy mieć na uwadze – z wymogu stosownych przepisów prawnych – że urządzenia elektryczne oraz instalacje do nich doprowadzające tę energię mogą być zakładane, zmieniane, remontowane tylko przez uprawnionych fachowców.
Andrzej Markowski-Wedelstett
