19.04.2022
W wydawnictwie Krytyki Politycznej ukazała się książka (można powiedzieć księga, prawie 1200 stron) – „Kapitał i ideologia” Thomasa Piketty’ego , autora głośnej pracy „Kapitał w XXI wieku”, w znakomitym tłumaczeniu słynnej translatorki z francuskiego Beaty Geppert.
Książka została wydana przy wsparciu Instytutu Francuskiego w Polsce, Open Society Foundations oraz mBank S.A. To znaczący fundatorzy; być może dlatego to ogromne dzieło jest w cenie tylko 70 złotych. Książka dostępna jest też jako e-book.
Na treść książki składają się: wprowadzenie, cztery rozdziały i konkluzja. Autor, we wstępie, zachęcając do uważnej lektury całości, widzi też możliwość lektury jedynie wprowadzenia i konkluzji (to tylko 70 stron), a lekturę kolejnych rozdziałów poleca w zależności od indywidualnych zainteresowań.
Cztery rozdziały to
- Systemy nierównościowe w dziejach
- Społeczeństwa niewolnicze i kolonialne
- Wielka przemiana XX wieku
- Nowe spojrzenie na wymiary konfliktu społecznego
Thomas Piketty jako podstawowe źródło danych przywołuje World Inequality Database (http://WID.world), podające wyniki ponad setki badaczy, którzy zbierali dane z ponad osiemdziesięciu krajów ze wszystkich kontynentów.
„Kapitał i ideologia” to fundamentalna praca, pozwalająca na prześledzenie procesów ekonomicznych, społecznych i politycznych, jakie zachodziły i zachodzą w ludzkich społecznościach i państwach. Piketty, analizując zaszłości, wybiega w przyszłość. Można się z nim zgadzać albo nie zgadzać, ale nieskorzystanie z szansy na zapoznanie się z ogromem danych, tabel, wykresów i analiz to błąd.
Książka „Kapitał i ideologia” mimo zewnętrznych pozorów (1200 stron) to nie jest jednak „cegła”, jakich wiele w światowej literaturze naukowej. Temat główny to nierówności i zmieniające się narracje, uzasadniające ich występowanie. Historyczna analiza systemów nierówności jest tylko wstępem do tego, co występuje współcześnie, po 80. latach XX wieku i stale przyspiesza. Thomas Piketty stara się pokazać historię ekonomiczną, społeczną, intelektualną i polityczną ustrojów nierównościowych, mając świadomość, że to początek drogi, że wszystkie wnioski z definicji są kruche i tymczasowe. Nierówności społeczne, poczynając od dawnych społeczeństw stanowych i niewolniczych po nowożytne społeczeństwa postkolonialne i turbokapitalistyczne, to temat o ogromnej wadze, a od rozwiązania problemów narastających nierówności zależeć będzie przyszłość naszego świata.
Ostatnią częścią konkluzji jest refleksja nad obywatelską i polityczną rolą nauk społecznych i potrzebą odejścia od nadmiernej autonomizacji wiedzy ekonomicznej. Analiza procesów ekonomicznych to zadanie dla wszystkich innych nauk społecznych: historyków, socjologów, politologów i filozofów.
I to jest absolutna prawda.
W ostatnim zdaniu autor pisze, że książka ma tylko jeden cel: pozwolić obywatelom na odzyskanie wiedzy historycznej i ekonomicznej, a jeżeli wzbudzi ona zainteresowanie nową problematyką, to cel zostanie osiągnięty.
Zbigniew Szczypiński
Polski socjolog i polityk. Założyciel i wieloletni prezes Stowarzyszenia Strażników Pamięci Stoczni Gdańskiej.
