18.09.2018
Kolejny tydzień (18–24 września) przynosi — jak zazwyczaj — przegląd wydarzeń z przeszłości. Ograniczamy się w zasadzie do zdarzeń, związanych z nauką, techniką, kulturą — czyli z tym, co naprawdę ważne dla postępu cywilizacji. Zupełnie incydentalnie omawiamy wydarzenia polityczne.
Kryterium wyboru informacji chyba nie istnieje, a w każdym razie jest ogromnie subiektywne. Czasami skupiamy się na faktach tylko ciekawych, intrygujących albo po prostu zabawnych.
OTO TE FAKTY:
18 września
1719 – James Figg (1695–1734) otworzył w Londynie English School of Arms and Art of Self-Defense Academy i ogłosił się mistrzem bokserskim. Chyba można go zatem uznć za pierwszego oficjalnego mistrza świata. To była jeszcze epoka walk na gołe pięści. Figg w swej karierze stoczył ok. 250 pojedynków. W roku 1730 zakończył karierę i zrezygnował z tytułu mistrza (według części źródeł ostatnią walkę stoczył w 1731). W roku 1992 został wybrany do International Boxing Hall of Fame.
1975 – W San Francisco aresztowano Patty Hearst, dziedziczkę fortuny magnata prasowego Williama Randolpha Hearsta, która, po porwaniu jej przez skrajnie lewicową grupę rewolucyjną, została jej członkinią i wzięła udział w napadzie na bank. W sumie – romantyczno–gangsterska historia, na której długo żywiły się światowe tabloidy.
1984 – Amerykanin Joseph Kittinger jako pierwszy przeleciał samotnie balonem przez Atlantyk.
19 września
1888 – W belgijskim mieście Spa odbył się pierwszy na świecie konkurs piękności. A większość ludzi myśli zapewne, że to tradycja amerykańska…
1893 – Nowa Zelandia jako pierwszy kraj na świecie przyznała czynne prawo wyborcze kobietom.
1899 – Prezydent Francji Émile François Loubet ułaskawił oficera pochodzenia żydowskiego Alfreda Dreyfusa, niesłusznie skazanego za szpiegostwo na rzecz Niemiec. Była to niesłychana afera, w której w obronie Dreyfusa zaangażowały się wielkie postaci ówczesnego świata kultury, np. Emil Zola, Marcel Proust, Anatol France, Vilfredo Pareto i Georges Clemenceau. Skazaniem Dreyfusa zainteresowane były: armia, konserwatywna prawica, partie nacjonalistyczne, rojaliści, kręgi finansjery i kler. Wykorzystywali oni „zdradę” żydowskiego oficera dla demonstrowania patriotyzmu. Dopiero jednak w 1906 Alfred Dreyfus doczekał się pełnej rehabilitacji przez francuski Najwyższy Sąd Apelacyjny i przywrócenia do wojska, zaś później w okresie I wojny światowej został awansowany na pułkownika i odznaczony Legią Honorową. Ostatecznie było to głównie zasługą masowej prasy, która odtąd awansowała do wielkiej siły opiniodawczej w społeczeństwie i państw.
20 września
1946 – Rozpoczął się pierwszy Festiwal Filmowy w Cannes. Dziś to jedna z najważniejszych na świecie imprez kulturalnych. Jak dotychczas dwukrotnie otrzymali tę nagrodę polscy twórcy filmowi: Andrzej Wajda za Człowieka z żelaza (1981) i Roman Polański za Pianistę (2002). Jedynym nagrodzonym filmem wyreżyserowanym przez kobietę był Fortepian (1993) Jane Campion.
1954 – Pomyślnie zakończyły się testy pierwszej wersji słynnego języka programowania komputerów o nazwie FORTRAN, pierwszego w dziejach tzw. języka wysokiego poziomu. Stworzył go zespół Johna Backusa, który w latach 1954-1957 pracował dla IBM; głównym autorem jest Harlan Herrick. Do stworzenia tego języka programowanie było zajęciem niezwykle trudnym i czasochłonnym. FORTRAN oznaczał kolosalny postęp. Język miał liczne wersje, obecnie obowiązuje standard FORTRAN 2008.
1996 Zmarł w Warszawie Paul Erdős, (ur. 26 marca 1913 w Budapeszcie), Węgier, jeden z najwybitniejszych matematyków XX w. Autor ponad 1500 artykułów z koncepcjami matematycznymi, głównie z teorii liczb, kombinatoryki i teorii grafów. Erdős bardzo wiele podróżował po całym świecie. Znany był z tego, że często stawiał ciekawe problemy matematyczne, za rozwiązanie których wyznaczał nagrody pieniężne, gdy sam nie mógł ich rozwiązać.
21 września
1895 – Urodził się Juan de la Cierva y Codorníu (zm. 9 grudnia 1936) – hiszpański inżynier, konstruktor lotniczy i pilot. Jest konstruktorem (1919) pierwszego udanego wiatrakowca (przypominającego śmigłowiec samolotu z ruchomymi płatami nośnymi). Sam konstruktor nazwał swoją maszynę autożyrem.
1962 – Zmarła księżna Maria Bonaparte (Marie Princesse d’Empire, Princesse de Canino, Princesse de Grèce, Altesse Royale, ur. 2 lipca 1882) – francuska psychoanalityczka szkoły freudiańskiej. Przez ślub księżna grecka i duńska. Jedyna córka ks. Rolanda Bonaparte (wnuka Lucjana, brata Napoleona I) i bogatej Marie Félix-Blanc (spadkobierczyni François Blanca, twórcy kasyna w Monte Carlo). Oczywiście bardziej znana z powodu pochodzenia, niż z racji osiągnięć naukowych. Ma związki z Polską: jej córka wyszła za mąż za jednego z Radziwiłłów. W sumie w jednej biografii – kawał historii…
2003 – Zakończyła na sygnał z Ziemi istnienie i wieloletnią misję sonda kosmiczna Galileo, wystrzelona w 1989 roku przez agencję kosmiczną NASA w celu wykonania badań Jowisza, jego księżyców i pierścieni. W grudniu 1995 r. sonda stała się pierwszym sztucznym satelitą Jowisza oraz wprowadziła w jego atmosferę próbnik z aparaturą pomiarową. Galileo był pierwszą sondą, która zbliżyła się do planetoid. Podczas swej misji Galileo wykonał też obserwacje Wenus, Ziemi, Księżyca i komety Shoemaker-Levy 9. Jedna z najtrudniejszych i najbardziej naukowo owocnych misji kosmicznych człowieka.
22 września
1735 – Robert Walpole jako pierwszy brytyjski premier zamieszkał w rezydencji przy Downing Street 10. Niby banalna przeprowadzka, ale ten adres stał się symbolem polityki brytyjskiej na stulecia, do dziś… A załączone wyżej zdjęcie zna chyba każdy czytelnik gazet na świecie.
1959 – Uruchomiono połączenie telefoniczne między Europą a USA. A dziś się siada przed komputerem z włączonym Skypem, albo po prostu sięga po komórkę… I rozmawia jak z sąsiadką z tego samego domu. Warto się nad tym zastanowić; to się nazywa postęp, proszę państwa. A moja babcia przejechała się po Warszawie pierwszym tramwajem. Konnym.
2015 – Amerykański sąd federalny orzekł, że prawa autorskie Warner/Chappell Music do tekstu najbardziej popularnej anglojęzycznej piosenki Happy Birthday to You są nieważne. A kto ma lub miał prawa autorskie do naszego „Sto lat”? Przy okazji – powiadają, że w tzw. słusznie minionych czasach pewien cwaniak chciał zarejestrować prawa do „Międzynarodówki” i zamierzał w ten sposób puścić z torbami wszystkie partie komunistyczne świata. Nie wyszło. Ale może to nieprawda, taka sama legenda miejska jak o pomysłowej damie, która wykupiła za cenę makulatury setki portretów Marksa i handlowała nimi pod kościołami jako wizerunkiem świętego Józefa??
23 września
1806 – Zakończyła się ekspedycja Meriwethera Lewisa i Williama Clarka, pierwsza, która drogą lądową na zachód poprzez kontynent północnoamerykański dotarła do wybrzeża Pacyfiku.
1846 – Niemiecki astronom Johann Gottfried Galle odkrył planetę Neptun. Neptun – to gazowy olbrzym, ósma, najdalsza od Słońca planeta w Układzie Słonecznym (przypominam, że Pluton został zdegradowany i obecnie nie jest uznawany za planetę). Nazwa planety pochodzi od rzymskiego boga mórz Neptuna. Wśród planet Układu Słonecznego jest czwartą pod względem średnicy i trzecią pod względem masy. Neptun jest ponad 17 razy masywniejszy od Ziemi.
2001 – W stanie Kerala w Indiach zakończyły się trwające z przerwami od 25 lipca opady czerwonego deszczu, który zawierał nieznane nauce żywe komórki. Tajemnica do dziś niesłychanie fascynująca. Łączna masa komórek wynosiła około 50 ton. Tajemnicze organizmy składały się w większości z węgla, tlenu oraz niewielkiej ilości innych pierwiastków, w tym metali ciężkich. Co ciekawe komórki nie zawierały DNA ani RNA, które posiadają wszystkie obecnie żyjące organizmy na Ziemi. W 2010 roku opublikowano artykuł, w którym opisano najnowsze odkrycie: komórki z Kerali zaczynają rozmnażać się w temperaturze 120 °C, w której nie przetrwałyby żadne inne organizmy.
24 września
1501 – Urodził się Girolamo Cardano (zm. 21 września 1576) – włoski matematyk, astrolog i lekarz epoki renesansu. Opublikował jako pierwszy metodę rozwiązywania równań algebraicznych trzeciego i czwartego stopnia; nie on je jednak opracował (wzory dla równań stopnia 3 znalazł Scipio de Ferro, czwartego – Ferrari). Noszą jednak nazwę wzorów Cardano… Oto siła propagandy!
1852 – W Paryżu Henri Jules Giffard wzniósł się na wysokość 1800 m i pokonał 27-kilometrową trasę na pierwowzorze sterowca własnej konstrukcji o napędzie parowym.
1960 – Zwodowano USS Enterprise (CVN-65), ósmy okręt o tej nazwie we flocie USA, pierwszy w historii lotniskowiec z napędem jądrowym. Pozostawał w służbie United States Navy przez pół wieku, uczestnicząc w większości kryzysów i konfliktów czasów zimnej wojny oraz po jej zakończeniu. Wycofany ze służby 1 grudnia 2012 roku. 3 lutego 2017 “Enterprise” został skreślony z listy okrętów US Navy podczas oficjalnej ceremonii, na której podjęto decyzję o jego zezłomowaniu.
Wyszperał
Bogdan Miś
Wszystkie ilustracje i fakty pochodzą
z zasobów Wikipedii.
Opinie i komentarze autora.
Niesamowita historia z tym opadem czerwonego deszczu w stanie Kerala. Przypomina opowiadanie Stanisława Lema o „istocie” żyjącej w bardzo wysokiej temperaturze. A ludzie wciąż oczekują, że przylecą tu człekokształtne istoty i nauczą ludzi wyższej techniki i technologii – po prostu tak powinny się zachowywać istoty na wyższym poziomie wobec istot na niższym. Oczywiście będziemy się porozumiewać po angielsku – ten język chyba już się przyjął w naszej galaktyce.
Angielskojezyczna wersja artykulu jest wielokrotnie dluzsza niz polska i duzo bardziej przyziemna:
“a study commissioned by the Government of India concluded that the rains had been coloured by airborne spores from a locally prolific terrestrial green alga from the genus Trentepohlia.[5] An international team later identified the exact species as T. annulata”
To może dla wszystkich, bo nie każdy zna angielski:
.
Nie wiedziałem o tym, dziękuję za tę uwagę.