28.07.2020
Kolejny tydzień (29 lipca — 4 sierpnia) przynosi — jak zazwyczaj — przegląd wydarzeń z przeszłości. Ograniczamy się w zasadzie do zdarzeń, związanych z nauką, techniką, kulturą — czyli z tym, co naprawdę ważne dla postępu cywilizacji. Zupełnie incydentalnie omawiamy wydarzenia polityczne.
Kryterium wyboru informacji chyba nie istnieje, a w każdym razie jest ogromnie subiektywne. Czasami skupiamy się na faktach tylko ciekawych, intrygujących albo po prostu zabawnych.
Oto te fakty:
29 lipca
1800 – Na Sekwanie w Rouen zwodowano pierwszy okręt podwodny „Nautilus”, skonstruowany przez amerykańskiego inżyniera Roberta Fultona. Długość miedzianego kadłuba wynosiła 6,4 m, natomiast szerokość 1,1 m. Drugi okręt o tej samej nazwie zwodowano rok później. Według niektórych źródeł Robert Fulton do zbudowania Nautilusa wykorzystał projekt polskiego lekarza Jakuba Hoffmanna, który chciał użyć łodzi podwodnej w celu uwolnienia Tadeusza Kościuszki z rosyjskiego więzienia.
1884 – W Paryżu założono Stowarzyszenie Artystów Niezależnych. Stworzyło ono Salon Niezależnych — wystawę artystyczną, organizowaną corocznie w Paryżu od tego roku. Jej powstanie było wyrazem sprzeciwu artystów wobec oficjalnego salonu, którego jury odrzucało część zgłoszonych prac. Nowy Salon — w przeciwieństwie do oficjalnego — miał nie mieć ani jury, ani nagród; dzieła miały być poddane osądowi publiczności. Ciekawa sprawa: czynniki oficjalne od zawsze usiłują artystom narzucać swój punkt widzenia na sztukę; na szczęście, ostatecznie zawsze przegrywają.
1958 – W Waszyngtonie założono Narodową Agencję Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA).
30 lipca
1619 – W Jamestown w Wirginii utworzono pierwszą Radę Mieszkańców na kontynencie północnoamerykańskim. Tego samego dnia wybuchł tam strajk polskich rzemieślników, pierwszy strajk na kontynencie północnoamerykańskim.
1733 – W Bostonie powstała pierwsza amerykańska loża masońska.
1792 – Rewolucja francuska: wkraczający do Paryża ochotniczy batalion marsylski po raz pierwszy na terenie miasta odśpiewał Marsyliankę, obecnie hymn państwowy Francji oraz jej departamentów i terytoriów zamorskich. Słowa i muzykę tej pieśni stworzył 25 kwietnia 1792 Claude Joseph Rouget de Lisle na widok wymarszu rewolucyjnej Armii Renu. 14 lipca 1795 została ogłoszona hymnem państwowym.
31 lipca
1928 – Podczas Igrzysk Olimpijskich w Amsterdamie Halina Konopacka (1900-1989) zdobyła w konkursie rzutu dyskiem pierwszy w historii złoty medal olimpijski dla Polski.
1970 – W brytyjskiej Royal Navy wprowadzono zakaz wydawania przydziałów grogu. Dzień ten jest znany jako Black Tot Day. Kto nie wie: grog – rum lub inny silny trunek, rozcieńczony wodą; zawierać może sok z cytrusów, cynamon, gorącą wodę lub cukier dla poprawy smaku. Podawany niegdyś marynarzom na żaglowcach.
1971 – W ramach misji Apollo 15 David Scott i James Irwin odbyli pierwszy z trzech spacerów po powierzchni Księżyca, wykorzystując po raz pierwszy pojazd kołowy LRV.
1 sierpnia
1786 – Brytyjska astronomka Caroline Herschel jako pierwsza kobieta odkryła kometę.
1861 – W brytyjskim dzienniku The Times została opublikowana pierwsza na świecie prognoza pogody. Przygotował ją Robert FitzRoy, angielski żeglarz. Do zbierania informacji pogodowych używał telegrafu. Dane na temat aktualnego stanu pogody były przesyłane dzięki temu do jego biura. FitzRoy był także twórcą pierwszej w historii mapy synoptycznej.
1924 – Urodził się Georges Charpak (w Dąbrowicy, niedaleko Równego, zm. 29 września 2010) – francuski fizyk pochodzenia polskiego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w roku 1992 za wkład w dziedzinie opracowania detektorów cząstek. W czasie wojny działał we francuskim ruchu oporu, za co został skazany przez sąd w Vichy na dwa lata więzienia. W roku 1944 został wywieziony do obozu koncentracyjnego Dachau, gdzie przebywał do wyzwolenia w 1945 roku. W roku 1946 uzyskał obywatelstwo francuskie. Był współpracownikiem Frédérica Joliot-Curie w Collège de France, specjalizując się w fizyce eksperymentalnej.
1974 — Wszedł do służby pierwszy chiński atomowy okręt podwodny Chang Zeng I, całkowicie zaprojektowany i wybudowany w Chinach. W nomenklaturze NATO ten typ okrętu nosi nazwę klasy Han. Okręt został wycofany z eksploatacji w roku 2000.
2 sierpnia
216 p.n.e. – Wódz kartagiński Hannibal rozgromił w bitwie pod Kannami liczniejsze wojska rzymskie. Jego manewr – obejście przeciwnika w celu okrążenia jego wojsk – do dziś jest uznawany za klasyczny.
1870 — W Londynie otwarto Tower Subway pod Tamizą — pierwszy na świecie odcinek kolei podziemnej pod rzeką. Pierwsza całkowicie podziemna linia została otwarta w Londynie już 10 stycznia 1863.
1938 — Pierwsza w USA (i na świecie) szczoteczka do zębów z nylonowym włosiem została opisana w raporcie biznesowym New York Timesa. Szczoteczka nazwano ją „Dr. West’s Miracle-Tuft”; był to produkt firmy Weco Products Company.
3 sierpnia
1858 – John Hanning Speke, angielski podróżnik, oficer i badacz Afryki,(1827-1864) jako pierwszy Europejczyk dotarł do Jeziora Wiktorii w Afryce, które uznał za źródło Nilu. Potem wywołało to długotrwały i ciekawy spór o pierwszeństwo z towarzyszącym mu R. F. Burtonem. Spór stał się w 1990 roku kanwą filmu Góry Księżycowe w reżyserii Boba Rafelsona. W filmie spór pomiędzy obu odkrywcami został przedstawiony jako konflikt pomiędzy angielskim arystokratą Speke’em i irlandzkim parweniuszem Burtonem, co nie do końca znajduje potwierdzenie w faktach.
1917 — Zmarł Ferdinand Georg Frobenius (ur. 26 października 1849) — matematyk niemiecki. Wniósł wielki wkład w rozwój algebry, teorii grup i teorii liczb. Jego najsłynniejsze twierdzenie (z 1878 roku) mówi o tym, że pojęcia liczby nie da się uogólniać ponad pewien poziom. Jest tak trudne, że nie wykłada się jego dowodu nawet w zwykłym kursie uniwersyteckiej matematyki wyższej.
1957 – ZSRR przeprowadził pierwszy na świecie test pocisku dalekiego zasięgu, tzn. osiągającego cel odległy o minimum 5000 km od wyrzutni. Ten typ pocisku nosi też nazwę międzykontynentalnego.
4 sierpnia
1770 – Nad brzegiem rzeki Endeavour w Australii kapitan James Cook nadał nazwę „kangooroo” nowo odkrytemu zwierzęciu.
1881 – Temperatura w Sewilli osiągnęła 50 °C. Była to prawdopodobnie najwyższa temperatura w historii Hiszpanii i Europy.
1938 – Wszedł do służby legendarny brytyjski myśliwiec Supermarine Spitfire. Latali na nim w czasach II wojny polscy piloci. Ostatni egzemplarz wyprodukowano 10 lat później (Typ 356). Łącznie wszystkich odmian wyprodukowano ponad 20 tysięcy.
Wyszperał
Bogdan Miś
Wszystkie ilustracje i fakty pochodzą z zasobów Wikipedii. Opinie i komentarze autora.
