3 maja
Kolejny tydzień…
…przynosi – jak zazwyczaj – przegląd wydarzeń z przeszłości. Ograniczamy się w zasadzie do zdarzeń, związanych z nauką, techniką, kulturą — czyli z tym, co naprawdę ważne dla postępu cywilizacji. Zupełnie incydentalnie omawiamy wydarzenia polityczne.
Kryterium wyboru informacji chyba nie istnieje, a w każdym razie jest ogromnie subiektywne. Czasami skupiamy się na faktach ciekawych, intrygujących albo po prostu zabawnych.
1810 – Brytyjski poeta i dramaturg George Gordon Byron pokonał wpław cieśninę Dardanele w celu udowodnienia prawdziwości mitu o Hero i Leandrze. Wiele nie udowodnił, ale do historii wydarzenie przeszło… Rzecz w tym, że w micie Leander przypływał wpław do ukochanej Dardanele każdej nocy, a Byron zrobił to jednorazowo.
1886 – Koniec strajku w fabryce maszyn rolniczych McCormick w Chicago (błędnie podawaną datą jest 1 maja i na tę właśnie okoliczność 1 maja jest obchodzony jako święto robotników; jak widać — bez sensu).
1937 – Amerykańska pisarka Margaret Mitchell otrzymała Nagrodę Pulitzera za powieść “Przeminęło z wiatrem”. Romans polityczny wszech czasów… Według strony internetowej Box Office Mojo film Victora Fleminga wedle tej powieści do dziś pozostaje najbardziej dochodowym filmem w USA; jeżeli weźmiemy pod uwagę inflację − przychód wyniósłby dzisiaj 1,5 mld dolarów.
4 maja
1493 – Papież Aleksander VI podzielił ziemie Nowego Świata pomiędzy Hiszpanię i Portugalię. Dla współczesnego człowieka brzmi to, jak niewyobrażalny kretynizm, ale wówczas uważano papieża w wielu miejscach za właściciela całego świata. W każdym razie papieże byli sami długo tego zdania. Potem chyba im i nam przeszło.
1904 — Charles Stewart Rolls i Henry Royce podpisali w hotelu w Manchesterze umowę o założeniu przedsiębiorstwa motoryzacyjnego Rolls Royce. Obecnie prawo do znaku towarowego posiada firma BMW, która stała się właścicielem marki w 2003 r.
1914 – Premiera filmu Bójka na deszczu (znany także jako Charlie się kocha), pierwszego całkowicie zrealizowanego przez Charliego Chaplina. Tu go można obejrzeć.
5 maja
1726 – Francuzka Marie Camargo po skróceniu sukni jako pierwsza baletmistrzyni wykonała skok w trakcie przedstawienia.
1809 — Mary Dixon Kies jako pierwsza kobieta otrzymała amerykański patent na swój wynalazek (technikę tkania słomy z jedwabiem i przędzą). Mary Kies wykorzystała wcześniejszy nieopatentowany wynalazek Betsy Metcalf, która w 1798 wynalazła technikę wyrabiania damskich kapeluszy ze słomy. Mary znacznie ulepszyła ten proces wytwarzania i obniżyła koszty produkcji kapeluszy. Już w rok później wartość produkcji kapeluszy tylko w Massachusetts przekroczyła 4,7 milionów dolarów (dzisiejszych). Mary Kies nie mogła jednak egzekwować swoich praw patentowych i zmarła w biedzie. Ale do historii przeszła, choć jej potomkowie woleliby zapewne odwrotną sytuację.
1921 – Coco Chanel wybrała spośród próbek przygotowanych na jej zlecenie przez Ernesta Beaux zapach perfum znanych później jako Chanel No. 5. Nazwa pochodzi od ślepej próby, w której Ernest Beaux przedstawił Gabrielle Chanel pięć kompozycji zapachowych, z których wybrała ostatnią 5 próbkę. Według innych źródeł cyfra 5 była jej ulubioną, dlatego nazwała tak swoje perfumy.
6 maja
1840 – W Wielkiej Brytanii w obiegu oficjalnym pojawił się pierwszy znaczek pocztowy (tzw. Penny Black). Całkowity nakład czarnej jednopensówki wyniósł 68 808 000 sztuk.
1889 – W Paryżu rozpoczęła się Wystawa Światowa. Wybudowana z tej okazji wieża Eiffla została oficjalnie udostępniona publiczności.
1937 — Niemiecki sterowiec Hindenburg spłonął podczas cumowania na lotnisku w Lakehurst w amerykańskim stanie New Jersey. Zginęło 13 pasażerów i 22 członków załogi oraz główny członek załogi naziemnej, kapitan Ernst Lehmann.
7 maja
1824 – W Wiedniu odbyła się premiera IX symfonii Ludwiga van Beethovena. To ostatnia ukończona symfonia tego kompozytora i zarazem jedno z najsłynniejszych i najwybitniejszych dzieł muzyki poważnej. Znana także jako „Symfonia radości”, popularna jest głównie dzięki finałowej kantacie do słów „Ody do radości” Friedricha Schillera. Była pierwszą w historii symfonią wokalno-instrumentalną, tzn. symfonią z udziałem głosu ludzkiego. Do połowy XIX wieku była mocno krytykowana, potem uznano ją za dzieło absolutnie genialne. Rękopis utworu, sprzedany za 2,1 mln funtów (równowartość 3,4 mln dolarów) w 2003 roku na aukcji w Londynie, stał się jednym z najdroższych na świecie.
1934 — U wybrzeży filipińskiej wyspy Palawan została wyłowiona największa znana perła (6,37 kg i 23,8 cm), nazwana przez znalazcę-muzułmanina „Perłą Allaha”.
1963 — Rozpoczęła się misja Telstar 2 — amerykańskiego satelity telekomunikacyjnego (aktywny retransmiter) i naukowego, bliźniaka satelity Telstar 1. Telstar 2 wyposażony w 3600 ogniw słonecznych dostarczających energię elektryczną do urządzeń pokładowych. Prowadził pomiary dystrybucji protonów i elektronów w pasach Van Allena. Satelita umożliwił wielokrotne transmisje telewizyjne biało-czarne i barwne, m.in. z Ameryki do Europy i na odwrót, przy czym czas trwania transmisji był dwukrotnie dłuższy od okresów przekazywania przez Telstara 1. Przestał działać po programowym wyłączeniu nadajnika, 16 maja 1965. Pozostaje na orbicie okołoziemskiej, której trwałość szacowana jest na 200 000 lat
8 maja
1794 – Rewolucja francuska: zgilotynowano fizyka, chemika i poborcę podatkowego Antoine’a Lavoisiera. Udowodnił nieprawdziwość teorii flogistonu, obalił starożytną teorię żywiołów jako podstawowych składników materii i przyczynił się do zreformowania nomenklatury chemicznej. Za mądry był dla ludu.
1927 – Pilot Charles Nungesser i nawigator François Coli wystartowali z Paryża w kierunku Nowego Jorku na pokładzie specjalnie przystosowanego, jednosilnikowego samolotu rozpoznawczego Levasseur PL-8 nazwanego L’Oiseau Blanc (Biały Ptak), z zamiarem odbycia pierwszego w historii, nieprzerwanego przelotu między kontynentalnymi częściami Europy i Ameryki Północnej, Zakończonego prawdopodobnie katastrofą i zaginięciem załogi.
1980 – Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła całkowite wytępienie ospy prawdziwej.
9 maja
1951 — Na atolu Eniwetok Amerykanie przeprowadzili pierwszy test (kryptonim „George”) broni termonuklearnej, czyli wodorowej, w ramach operacji „Greenhouse”. Siła wybuchu wyniosła 225 kiloton TNT.
1960 — Amerykańskie apteki rozpoczęły sprzedaż Enovidu, pierwszej na świecie tabletki antykoncepcyjnej. Zaczęła się era swobody seksualnej. Badania nad doustnym środkiem antykoncepcyjnym rozpoczął w 1950 r., prawdopodobnie za namową Margaret Sanger, założycielki Planned Parenthood, Gregory Goodwin Pincus – specjalista w dziedzinie rozmnażania się ssaków. Pigułka Enovid była gotowa do eksperymentów klinicznych w 1955 roku. 5 lat zajęły testy.
2003 – Została wystrzelona japońska sonda kosmiczna Hayabusa, która w 2005 roku wylądowała na asteroidzie Itokawa. Sonda zakończyła swoją misję w roku 2010. 13 czerwca 2010 powróciła na Ziemię.
Wyszperał
Bogdan Miś
Wszystkie ilustracje i informacje zaczerpnięto z zasobów Wikipedii oraz witryny Today In Science History.
Opinie i komentarze autora.
